کرشمه کلام

 که ترسد که محتاج گردد بغیر

پامنبری: از علامات بزرگان این است که از بیم ناداری به محتاجان کمک می کنند( و نه از روی منت و ریا و نه با اطمینان به نفس خود که گویی مالشان را دور ریخته اند و به فقیری کمک کرده اند)

4-اگر پای در دامن آری چو کوه                  

سرت زآسمان بگذرد از شکوه

5-زبان درکش ای مرد بسیار دان                 

که فردا قلم نیست بر بی زبان

پامنبری: در هنگام صحبت کردن کمربند زبان را ببند . زیرا چو سرعت زبان بالا رود ترمز آن از کار بیافتد و هیچ تعمیرکاری نتواند صدمات حاصل از تصادفات "حتمی" را جبران کند . به قول شیخ  حرف نزده را می شود زد اما حرفی که زدی را دیگر نمی شود جمع کرد . واگر سخن نگفته باشی برای تو عقابی هم نیست. (1)

6-صدف وار گوهرشناسان راز                  

 دهن جز بلؤلؤ نکردند باز

پامنبری: آنان که با معانی بزرگ سر و سری داشتند دهانشان مثل صدف بود فقط زمانی باز می شد که مرواریدی در خود داشته باشد. ( عجب زیبا فرمودند شیخ ما)

7-فراوان سخن باشد آکنده گوش                  

نصیحت نگیرد مگر در خموش

پامنبری: یکی دیگر از عیوب پر حرفی پر شدن گوش ادم از حرف است

. 8-چه خواهی که گوئی نفس بر نفس             

حلاوت نیابی ز گفتار کس

پامنبری: عیب دیگر پر حرفی این است که شما که لا جرعه! حرف بزنی مزه ی سخنان شیرین دیگران را هم نمی چشی !

9-نباید سخن گفت ناساخته                         

نشاید بریدن نینداخته

پامنبری: شیخ مثال خیاطی میزند و می فرماید همانگونه که اندازه نگرفته نمی شود برید فکر نکرده هم نمی شود گفت.

10-تأمل کنان در خطا و صواب                  

 به از ژاژ خایان حاضر جواب

پا منبری: اگر ادم در پاسخ کند باشد و آرام آرام جواب گوید و درست و غلط را بسنجد خیلی از آدم بیهوده گوی حاضر جواب ( که با سرعت سخن می گوید) بهتر است.

11-کمالست در نفس انسان سخن                  

تو خود را بگفتار ناقص مکن

پامنبری: عزیزم سخن گفتن یکی از نشانه های کمال آدمی است آنوقت چیزی که می توانی با آن ارزشمند تر بشوی اگر با کم فکری تبدیل علت سبک سری و کوچک شدن شخصیت تو شود ، خیلی مصیبت دردناکی است.

12-کم آواز هرگز نبینی خجل                      

جوی مشک بهتر که یکتوده گل

پامنبری:  یک نگین زمرد از کوه کوه کاه ارزشمند تر است .  

13-حذر کن ز نادان ده مرده گوی                

چو دانا یکی گوی و پرورده گوی

پامنبری:  " ده مرده گوی" یعنی کسی که اندازه ی ده مرد حرف می زند" . 

14-صد انداختی تیر و هر صد خطاست        

 اگر هوشمندی یک انداز و راست

پامنبری: اگر مردی یک تیر بزن که به هدف بخورد نه اینکه صد ، صد و پنجاه تیر را حرام کنی آخر هم نه تنها به سیبل نخورده بلکه زده ای چشم ناظران را هم کور کرده ای!

15-چرا گوید آن چیز در خفیه مرد              

سخن در نهان نباید گفت ،که بهر انجمن نشاید گفت

منبع : مدرسه ی اینترنتی تبیان